Evlilik ve ekonomi teorileri arasında ilk bakışta bir bağlantı kurmak zor görünebilir(derste bazen herhangi bir konuda bağlantı kurmak bile zor oluyor sanki). Ancak, günlük hayatımızda ve özellikle evlilik gibi uzun vadeli ilişkilerde, iktisadi teorilerin birçok uygulamasını görmek mümkün. Bu yazıda, evlilik sürecinde karşılaştığım çeşitli durumları ekonomi perspektifinden yazıp ardından da iktisat bilmenin kıymeti üzerine biraz karalayacağım. #### **Fiyat Farklılaştırması ve Ürün Farklılaştırması** Evlilik ve hazırlık süreci, mikroekonomik boyutuyla fiyat ve ürün farklılaştırması için mükemmel bir örnek. Bir çiftin evli olduğu öğrenildiğinde, bazı ürün ve hizmetlerin fiyatlarında farklılaşma oluşuyor. Daha da net örnek, “Damat/gelin” ön ekiyle yapılan tüm alışverişlerde fiyatta çarpan etkisi oluşuyor. Damat tıraşı, gelin arabası, nikah şekeri…Derste verilebilecek net bir fiyat farklılaştırması örneği ki ürün bence pek de değişmiyor.  damat tıraşı denince kafamda canlanan özel yaklaşımlar #### **Kayıt Dışılık ve Vergi Politikası** Evlilik hazırlıkları sırasında, kayıt dışı ekonominin ve vergi politikalarının etkilerini doğrudan deneyimleme fırsatı bulmak da mümkün. Örneğin, düğün alışverişleri sırasında esnafın kredi kartı kullanımından kaçınması ve nakit ödeme talep etmesi, kayıt dışı ekonominin önemli bir göstergesidir. Bu durum, vergi kaçırma girişimlerinin yanı sıra, talebin inelastik olduğu bilinen bir pazarda üstteki gibi fiyat farklılaştırması yapma imkanı da sağlar. Güncel politikalara bu açıdan fazla tepki gösteremiyorum.  Vergi politikalarının etkisi, sadece evlilik alışverişi sırasında ya da günlük hayatta değil, evlilik içinde de karşımıza çıkıyor tabii. Çiftler arasındaki sağlıklı iletişim eksikliği, adeta kaçınılamaz bir vergi gibi hanehalkı refahını ve üretkenliğini olumsuz yönde sürükleyebilir. Bu **_“özel iletişim vergisi”_**, dolaysız bir vergi gibi çiftlerin yaşam kalitesini doğrudan etkiliyor. Enflasyonist baskıya benzer, herhalde büyümeden de müdahale edilmesi gerekiyor. Muhtemelen de bir tarafa daha fazla yansıyan dolaysız bir vergiye benziyor. Üzerinde tartışılabilir, makro boyutları da vardır. #### **Oyun Teorisi ve Evliliğin Stabilitesi** _Burası en önemlisi;_ > **Evliliğin sağlamlığı, geçirilen zamanın basit bir fonksiyonu değil, çiftlerin uyum düzeyinin bir fonksiyonudur.** Bu noktada, oyun teorisine bakmak iyi olabilir. Evlilik, iki tarafın da kazanç sağladığı bir işbirliği oyunu olarak düşünülebilir. Pareto optimumu hedeflemek, yani her iki tarafın da durumunu kötüleştirmeden iyileştirmenin mümkün olmadığı bir noktaya ulaşmak, sağlıklı bir evliliğin temeli. Ancak, asimetrik bilgi durumları bu optimumdan uzaklaşmaya neden olabilir. **Evin içinde bilgi asimetrisi derinden yaralar, ama dışarıya karşı asimetri olması temeli sağlamlaştırabilir.** Bizim geleneksel toplum yapısı dışarının süreçlere müdahil olmasını destekleyebiliyor, bence bu biraz problematik. #### **Temel Mikroiktisat ve Evlilik Ekonomisi** Mikroiktisat prensipleri, evlilik içindeki birçok duruma uygulanabilir ki bence mikroiktisatta tartıştıklarımız davranışsal iktisattan sonra teorik boyutta kalıyor. Neyse, örneğin çok sık özür dilemenin azalan marjinal faydası, bu özürlerin çiçek gibi tamamlayıcı mallarla desteklenmesi gerekliliğini ortaya çıkarabilir. Sürekli çiçek de olmaz, arada çikolata lazım yanına. Bu, tam ikame edilmesi zor olan duygusal faydaya iyi bir örnek gibi. Gary Becker bu konuları baya tartışmış zaten.  Kaynakların (zaman, enerji, para) en verimli şekilde kullanılması, çiftin mutluluğunu maksimize etmesi için şart ki şeffaflık önemli yine (aksak rekabet çok zarar verir, dışarıdan müdahaleye yine karşıyız). #### **Uluslararası İktisat ve Eş Seçimi** Eş seçimi sürecinde, uluslararası iktisat teorilerinden faydalanmak mümkün (ya da küresel ekonomiyi analiz ederken, artık hangisini isterseniz). _Bence karşılaştırmalı üstünlükler teorisi, ev işlerinde uygulanmalı._ Eğer bir eş temizlikte iyiyken diğeri yemek yapmada daha yetenekliyse, doğru iş bölümü yaparak her iki tarafın da maksimum verim alması sağlanabilir. Bu konu üzerinde fazlaca düşünüyorum ama toplumsal normlar tam reakbeti engelliyor olabilir. Bir de ben hiçbir şeyi pek verimli yapamıyor olabilirim, neyse. #### **Sonuç?** Evlilik sadece ekonomik bir anlaşma değil, aynı zamanda duygusal ve sosyal boyutları olan karmaşık bir ilişki ama iktisat teorileri bu ilişkiyi optimize ederken faydalı olabilir gibi. Buradan yazılanların birçoğuyla ilgili çalışmalar da var, muhtemelen twitter’da ara ara paylaşmışımdır ama şimdi bakmaya üşendim. ### **Uyarı: Yazdıklarım tamamen yanlış olabilir gelecek direktiflere göre. Altın kural iktisattan bağımsız.**