Aslında LLM modeller ile çeşit çeşit şey çıkıyor ortaya her gün ama ben hem eski, hem de yeni birkaç aracı derlemek istedim. son dönemde çıkan birçoğu benzer işleri ufak farklılıklarla yapıyor aslında. Son yazılarım için aşağıdaki bağlantıları kullanabilirsiniz, buradaki uygulamaların bazılarının [kısa bir sunumu](https://www.youtube.com/watch?v=0PZBaZ70bns) . ## Obsidian ve Benzer Bilgi Yönetimi Uygulamaları [obsidian](https://obsidian.md): ikinci beyin. öğrenmesi vakit alıyor, çok eklenti desteği var ama günün sonunda rahatça isteğinize göre bir bilgi ağı oluşturabiliyorsunuz. markdown kullanıyor, canvas, yazma vb. desteği var. hemen hemen bütün uygulamalarla bağlantı kuracak eklentiler de yüklenebiliyor. Alternatifi [notion](https://notion.so), [roam](https://roamresearch.com/), [logseq](https://logseq.com/) vs. Obsidian için faydalı eklentileri belki başka bir gün yazarım. bu sayfa da şu an obsidian üzerinde. Aslında PKM diye geçen geniş bir perspektifi ve metolodolijisi var ilgililer için. Özellikle openAI hizmetine bağlanmak ve çalıştırmak için Text Generator eklentisi mantıklı, [[OpenAI ile Metin ya da Ders Notu Oluşturma|şurada]] kısaca nasıl yükleneceğini ve API anahtarının nasıl alınacağını yazmıştım, değişen çok bir şey yok. Eğer internet üzerinden güncel bir kaynağa erişmesini istemiyorsanız çoğu komut chatGPT'nin bedava versiyonunda da çalışır olacaktır. [readwise](https://readwise.io): aslında kitaplarda altı çizilenleri toplama uygulamasıyken baya bir gelişti. ben kitaplardan doğrudan buraya (dijital kitap ise) ekliyorum. sayfada ilgili kısmın fotoğrafını çekip OCR ile de ekleyebilirsiniz. ardından da Obsidian'a aktarıp ilgili bağlantıları kuruyorum üstteki görsele benzer şekilde. eğitim indirimiyle aylık 4,5 dolar ama bence değer. Reader adında bir uygulamaları da var feed takip etmek için beta halinde, GPT3 (4 geldi) ile makale özetleme gibi ilginç şeyler deniyorlar. internette gördüğünüz ve altını çizdiğiniz her şey buraya da eklenebiliyor, youtube videolarının altyazısı falan da dahil sanırım, faydalı araçlar. ücretsiz kullanılabilecek RSS okuyucu alternatif için [inoreader](https://www.inoreader.com) iyi. ![[CleanShot 2023-11-19 at [email protected]]] readwise reader'da ghostreader eklentisi ile artık otomatik olarak belirli promptları çalıştırabiliyorsunuz. örnek olarak *"makaleyi altını çizdiklerimi de dikkate alarak incele ve 5 önemli noktayı listele"* gibi. nasıl yazılacağını [burada](https://readwise.notion.site/Ghostreader-Prompts-Guide-work-in-progress-ecfa2720943d43b2bf9b2fb201de37cf) özetlemişler. ![[Pasted image 20240420143221.png]] ## Literatür İçin Zotero ve Eklentileri [zotero](https://www.zotero.org): referans yönetimi konusunda bence en iyisi çünkü açık kaynak kodlu. firefox motoru kullandığı için çeşitli eklentiler de geliştiriliyor. bulut hizmeti mevcut kısıtlı olarak da olsa yani PDF vs. saklayabiliyorsunuz, stile göre kaynakça vs. oluşturup makale bilgisi de çekiyor. ben bu uygulamayı sadece depolama olarak kullandığım, kaynakça vb. kendim oluşturduğum için obsidian'a geçmeye çalışıyorum ama PDF dışındaki dosyalar orada sorunlu, buradan obsidian'a aktarmak için de eklentiler mevcut gerçi. altını çizdiğiniz şeyler, notlar da benzer şekilde senkronize oluyor her yerde. alternatif olarak endnote ve mendeley var ama fonksiyonel açıdan ikame olduklarını düşünmüyorum. Zotero için en verimli GPT eklentisi [zotero GPT](https://github.com/MuiseDestiny/zotero-gpt/releases/tag/0.2.9) gibi gözüküyor, bağlantıda aşağıya inip .xpi uzantılı dosyayı indirdikten sonra Zotero'yu açıp Araçlar -> Eklentiler -> Dosyadan yükleyerek çalıştırabilirsiniz. İlk kullanımda API anahtarınızı " /secretKey *anahtarınız* " olarak girmeniz gerekiyor. ![[CleanShot 2023-11-19 at [email protected]]] ![[CleanShot 2023-11-19 at [email protected]]] Alttaki bazı hizmetler için de eklentiler mevcut olmakla beraber henüz beta olsa da Zotero 7 ile arayüz baya bir değişti, derli toplu güzel de bir hâl aldı. ![[CleanShot 2024-04-20 at [email protected]]] ## Akademik Çalışmalar için Faydalı Araçlar Çok fazla otonom desteğin akademik çalışmaların kalitesini düşürebileceğini veya önyargılı olabileceğini düşünüyorum fakat verimli kullanılmaları herhalde ilk etapta çıtayı yukarı taşıyacak gibi. [inciteful.xyz](https://inciteful.xyz): üsttekinin daha iyisi, iki makale arasında da bağlantıları görebiliyorsunuz. diğerini hemen sattım böylece ama bu daha detaylı. özellikle iki makale seçip kesiştiği çalışmaları görmek güzel. Tek bir makaleye başlayıp alttaki tablolardan makale ekleyerek ağı genişletmek, son dönemdeki popüler altbaşlıkları belirlemek mümkün. Ücretsiz ve [zotero eklentisi](https://github.com/inciteful-xyz/inciteful-zotero-plugin/releases) mevcut, üstteki GPT eklentisi gibi yükleyebilirsiniz. help kısmında nasıl bir model kurduklarına ve haritalandırmaya dair güzel bilgiler var. ![[CleanShot 2023-11-19 at [email protected]]] ![[CleanShot 2023-11-19 at [email protected]]] [researchrabbit](https://www.researchrabbit.ai/): seçtiğiniz bir makalenin atıflarını vs. listeliyor ve yine benzer bir ağ kuruyor. zotero ile entegrasyonu var, bir klasörü yükleyip tıpkı inciteful gibi kullanabilirsiniz. [typeset](https://typeset.io/) başlarda çok özelliği yoktu ama şimdilerde birçok faydalı araca kavuşmuş. üstteki Zotero eklentisine benzer şekilde makaleye soru sorma, özetleme, belirli noktaları vurgulamasını isteme veya sonuç hakkında bilgi alma gibi birçok özelliğin yanında bir modeldeki matematiksel formülasyonları seçip açıklamasını istemek de mümkün. LLM kullanarak istediğiniz kurallara uyarak metin düzeltme, atıf düzenleme gibi özellikleri de var. belirli bir kullanım ücretsiz, sonra ücretli. ben matematiksel kısımdaki açıklama tarafını seviyorum (diğerlerinden ayırıyor kendini), gerekirse Türkçe desteği var. bazen pro üyeliği alasım geliyor ama ücretsiz versiyonu da denemek için yeterli. bu aralar (hatta bir süredir) yıllık üyelikler %50 indirimli, eskiden ömür boyu da vardı. ![[CleanShot 2023-11-19 at [email protected]]] ![[Pasted image 20231119121117.png]] [scite](https://scite.ai) inciteful'a benzerlik taşısa da daha çok bir makalenin aldığı atıfların bu çalışmayı destekleyip desteklemediği üzerine yoğunlaşıyor. ücretli bir hizmet, belirli durumlarda işe yarayabilir. yapay zekaya akademik sorular için [elicit](https://elicit.org) var. size sorduğunuz bilimsel soruyla ilgili makaleleri getiriyor. bu yapay zeka vurgusu beni yorduğu için biraz mesafeliyim ama başlangıç noktası olarak güzel olabilir. kapalı beta sürümünde literatür ağı kurmak için google scholar benzeri bir entegrasyon sistemi gelecek gibi, üstteki hizmetleri bir tık öteye taşıyabilir. son dönemde ciddi bir atılım yaptı. Kasım 2023 itibariyle son birkaç aydır kapalı betada ciddi geliştirmeler vardı, son sürümde diğerlerinden ayıracak özellikler de gelmiş altta bir soru sorup belli başlı makaleleri bulmasını istemek gibi. tabii ki eksiklikler var ama başlangıç için güzel noktalar sunabilir. bunun yanında scispace'deki birçok hizmet burada da var. ücreti ne yazık ki diğerinin iki katı. ![[CleanShot 2023-11-19 at [email protected]]] ![[CleanShot 2023-11-19 at [email protected]]] benzer işler yapan [paperdigest](https://www.paperdigest.org/) var, yapay zeka ile makale özetleyen bir diğer sayfa [scholarcy](https://article-summarizer.scholarcy.com/).açıkçası gelişmeye açık oldukları için önemli bu ve diğerleri, yoksa her zaman iyi sonuçlar verirler mi emin değilim. olumlu ya da olumsuz etkileri bir noktada diğerine daha ağır basabilir. son dönemde tartılışılan [consensus](https://consensus.app) var bir de, sorduğunuz soruya akademik kaynakları kullanarak cevap vermeye çalışıyor. kritik nokta olarak yine tek kaynak olarak bu veya başka tek bir hizmetin kullanılmaması gerekiyor sanırım ama bu paragraftakiler biraz daha spesifik alanlar için uygun gibi geldi genelden ziyade. [scisummary](https://scisummary.com) de scispace/typeset mantığında çalışıyor. ücretsiz kullanımı sınırlı. benim önerim yine scispace olacak. ![[Pasted image 20231119120324.png]] son dönemde dikkatimi çeken [jenna.ai](https://jenna.ai) oldu. LLM ile başlangıçta belirli bir soru sorup başlıklar oluşturmak mümkün. referans sistemi ve yazım araçları da iyi çalışıyor. ücretsiz versiyon biraz kısıtlı. ![[Pasted image 20240218101219.png]] ![[Pasted image 20240218101237.png]] ![[Pasted image 20240218101247.png]] ![[Pasted image 20240218101259.png]] ## Metin İşlemcileri, Sunum vb. akademik yazınlar için [writefull](http://writefull/), [grammarly](https://www.grammarly.com/) var. ikisi de hem gramer hem yazım diline bakıyor ama [deepl](https://deepl.com) varken bence ilk seçenek o olmalı. deepl'ın pro üyeliği için hizmet sunduğu ülkelerdeki kredi kartlarından biri gerekiyor, Türkiye'den üye olunamıyor şimdilik. deepl'ın ücretsiz versiyonu da hemen hemen her işi görecektir, pro dosyaları yükleyip tamamen çevirebilmek ve gizlilik açısından avantajlı. deepl write ise yabancı dilde yazıyı şeklen düzeltmek için kullanılabilir ama turnitin AI olarak işaretliyor çoğu zaman, belirli bir düzeyde kaldıkça sıkıntı yok. ![[CleanShot 2023-11-19 at [email protected]]] [LaTeX beamer](https://latex-beamer.com/): o morlu slaytlar nereden geliyor diyorsanız buradan. biraz öğrenmek gerekiyor çünkü latex dili üzerinden oluşturuluyor. ~~ilk başta süreç ve hazırlama vakit alsa da matematiksel gösterim açısından çok daha esnek olduğu için anlamlı, düzenlemek kolay.~~ editör olarak hem çevrimiçi hem de pratik [overleaf](https://www.overleaf.com) var. _Kasım itibariyle Canva'ya doğru geçtim, profesyonel sunumlar için belki biraz meşakkatli olsa da LaTeX ile devam edilebilir, özellikle matematiksel gösterimlerde..._ ![[Pasted image 20231119122252.png]] [mathpix](https://mathpix.com): fotoğrafını çektiğiniz ya da el yazısı yazdığınız formülleri latex vb.'e çevirebiliyor. OCR desteği de var ama el yazısı taraması çok da verimli gelmedi bana. OCR desteği konusunda hedefim tamamen el yazısı notları çevirip AI benzeri bir araçlar otonom ders notu üretmek ama henüz başaramadım. [boox](https://boox.com) ile e-ink ekranda yazmak gözü daha az yoruyor ve google'ın OCR motoruyla benim kötü el yazımı bile tanıyor. notları bulutta saklasa ve senkron etse bile formüller ve sayfa düzeni konusunda kötü. mathpix ise formülleri başarıyla tanırken benim kötü yazımı tanıyamıyor, OCR konusunda o seviyeye gelmesi de zor. bir çözüm bulunabilir gibi geliyor, bakalım. [tutorai](https://www.tutorai.me/) bir başlık hakkında ders notu, soru vb. oluşturmak için kullanılabiliyormuş. bence fena sonuçlar da vermiyor ama çok elzem de değil. sırf anlatmak için değil öğrenmek için de kullanılabilir yine de. derslerde tableti (ipad) tahta gibi kullanmak için [notability](https://notability.com/tr) var. pdfleri vs. de paylaşıp üzerine not almak kolay, böyle bir şey arayanlar için de iyi. alternatif olarak da [goodnotes](https://www.goodnotes.com/) var. metni, matematiksel formülleri falan da çevirip okunabilir hâle getirdiği için benim gibi yazısı kötü olanlara daha da faydalı olacaktır ikisi de. iOS için freeform uygulaması da güzel. [canva](https://canva.com) görsellik konusunda çok iyi, powerpoint/keynote vb. için zaten net bir ikame olmakla birlikte sanırım matematiğin ağır olmadığı derslerde LaTeX yerine kullanmak da hoş olacaktır. artık sunumları, ders notlarımı burada hazırlıyorum. ciddi bir AI desteği de var (DALL-E, metin. görsel vs.). aylık 70 TL. ![[CleanShot 2023-11-19 at [email protected]]] ![[Pasted image 20240218163509.png]] e-ink cihazlarda da gözü yormadan not alma imkanı mevcut ama yavaş yavaş gelişiyorlar ve niş bir kitleye hitap etmekteler. multimedya vb. tüketime hiç uygun olmasalar da makale okuma/not alma için iyi yoldalar. android destekli birkaç tane var, ülkemizde de satılan [boox](https://boox.com) fena değil. notları ve kitapları falan da senkron edebiliyor fakat üretici çinli firma çekirdeğin kaynak kodunu paylaşmıyor, belki yedek bir google hesabıyla kullanmak mantıklı olabilir. kendi uygulamaları iyi ama üçüncü parti uygulamalarda yazma deneyimi pek verimli değil diye not düşeyim, üstte belirttiğim gibi OCR kısmı bir tık daha iyi. bu arada artık Zotero'nun Android sürümü de var, şimdilik beta olsa da ileride e-ink cihazlar açısından önemli bir ihtiyacı giderebilir. ## Depolama ve Bulut Hizmetleri Benim gibi her dosyayı sağda solda unutup, her çalışmaya SONSONSON ekleyerek kaydediyorsanız muhtemelen benzer sorunlarımız var. şimdilik en mantıklı ve hızlı çözüm google drive gözüküyor fiyatlar dolayısıyla. bunun yanında [koofr](https://koofr.eu) tek seferlik ücret ile belirli bir alan veriyor, sık sık da kampanya oluyor. drive, onedrive gibi hizmetlere de bağlanabiliyor ama benim için önemli olan webDAV desteğiydi. aslında eski ve yavaş bir protokol ama zotero, obsidian gibi uygulamaların kendi bulut hizmetleri yerine bu protokol ile kendi yedeğinizi oluşturabiliyorsunuz. güvenli gibi gözüküyor. gömülü pdf düzenleme araçları, office 365 de mevcut. koofr' PDF, docx vb. dosyaları da klasör olarak göze hoş gelen bir şekilde paylaşmanıza olanak sağlıyor. PDFler çok problem değil ama Office yüklemeyen veya lisansı olmayan öğrencilere katkısı olur görüntüleyicinin kolaylık açısından. ![[CleanShot 2023-11-19 at [email protected]]] aynı şekilde bilgisayarlar arası senkronizasyon için [syncthing](https://syncthing.net) iyi bir uygulama. açık kaynak kodlu ve istediğiniz klasör/dosyaları senkron tutuyor. tabii ki ikisi de aynı anda açık olmak zorunda ama eski bir bilgisayarı evde server misali hep açık tutarak kullanılabilir. versiyon geçmişi bu tip yaklaşımlarda üstteki "SONSONSON" yaklaşımının önüne geçebilir. ## Diğer Uygulamalar [arc](https://www.arc.net): bu chromium motoru kullanan bir tarayıcı (şu an sadece macos için) ama kendinize göre ayrı ayrı alanlar yaratabiliyorsunuz (iş, özel hayat (akademiden sonra varsa) vs.). bu sayede sekmeler, dosyalar vb. hepsi ayrı yerlerinde kalıyor. easel diye bir özellik var, internette gördüğünüz parçaları (metin, resim, her neyse) alıp burada tuvale atar gibi saklayabiliyorsunuz. obsidian'ın aslında browser mantığında olanı olarak düşünülebilir. buradaki birçok şey chrome vs.'de uzantılar ile yapılabilir ama burada daha standart, derli toplu oluyor. henüz davetiyesi gelmeyen [tana](https://tana.inc) var, o da ilginç. arc son dönemde pencere paylaşımı vb. birçok farklı atılım yaptı ve kendi yapay zeka araçlarını eklediler, windows versiyonu da yakında gelecekmiş. ![[CleanShot 2023-11-19 at [email protected]]] [todoist](https://www.todoist.com) ~~to-do uygulamaları arasında verimli oldu benim açımdan, bir kenarda dursun.~~ todoist'in yerine yine faydalı olarak [ticktick](https://ticktick.com) güzel gözüküyor, eisenhower matrix işime yarayacak gibi. pdf dosyaları ile çok cebelleşen, kesen biçenler için [pdftools](https://tools.pdf24.org/tr/) faydalı olabilir. Ücretsiz olarak kurulabilen [pdfgear](https://www.pdfgear.com/) da temel PDF ihtiyaçları için ideal. [10015.io](https://10015.io/) sayfasında metin, görsel, kod vs. kategorilerde düzeltme/değiştirme/kısaltma/iyileştirme vb. yapabiliyorsunuz. epubdaki fontları bioinc readinge çeviriyor diye baktım fakat onlarca daha faydalı olabilecek araç var. *Güncelleme: 23/5/23* _Güncelleme 2: 19/11/23_ _Güncelleme 3: 18/2/24 (jenna.ai, ticktick eklendi. todoist çıkarıldı, latex çok iyi olsa da ders notları açısından uygun olmadığı için gitti.)_ *Güncelleme 4: 20/4/24 (Reader için ghostreader promptları, Zotero 7 ile ilgili bilgiler, 10015.io, pdfgear eklendi.)*