Bu yıl bir makalem yayınlandı, ilgilisi için önce bağlantı (ya da reklamlar): [Evolution of Money](https://www.researchgate.net/publication/369367980_Evolution_of_Money_from_Stones_to_Digital_Blocks_Transformation_of_Value). Kabaca paranın tarihine, farklı para türlerine ve nihayetinde Bitcoin ve CBDC'lere biraz da sosyal adalet vurgusuyla değindim. İngilizce olduğu için de chatGPT ve diğerlerini test etmek için iyi bir fırsat gibi geldi. Burada yaptığım şey çok doğrusal ve basit oldu, ekonometrik modellerde, ilgili çıktılarda vs. denemek daha da faydalı olabilir. ### ChatGPT Tabii ki kendisinin de uyardığı gibi akademik bir hakem değil, veri kısıtlı ve her ne kadar GPT4 ile çözülmüş olsa da eskiden kaynak uyduruyordu. Bu çıktılar 3.5 modelinden geliyor sanıyordum ama GPT4 de chat sayfasında açılmış gözüküyor. chatGPT sitesinin yanında API tokenı kullanarak akademik alandaki uygulamalar dahil birçok uygulamada da benzer çıktıları alabilirsiniz. En sonda yazdığım üzere bu mantıkla çalışan, Zotero için makale özetleyen bir eklenti de var (şu an pek iyi değil). >[!info] I want you to read my article at the RG link and offer feedback and insights in an academic manner. >[!example]- Çıktı >Sure, I'd be happy to read your article "Evolution of Money from Stones to Digital Blocks: Transformation of Value" and provide feedback and insights in an academic manner. > >The article explores the evolution of money throughout history, from its earliest forms to the emergence of digital currencies like Bitcoin. The author provides an overview of the different types of money that have been used throughout history, such as bartering, commodity money, and fiat money, and highlights the benefits and drawbacks of each system. > >Overall, the article is well-written and provides a good overview of the history of money. The author does a good job of explaining complex concepts in an accessible way, and the article is organized in a logical manner. > >One suggestion for improvement would be to provide more in-depth analysis of the different forms of money and their advantages and disadvantages. While the article touches on these topics, it would be helpful to provide more detailed analysis and examples to support the author's arguments. > >Additionally, the article could benefit from more up-to-date information and analysis on the rise of digital currencies. While the author does touch on this topic, the article was published in 2020 and some of the information may be outdated. > >Overall, "Evolution of Money from Stones to Digital Blocks: Transformation of Value" is an interesting and informative article that provides a good overview of the history of money. With some additional analysis and updated information, it could be an even stronger contribution to the field. >[!example]- Çıktı (TR, DeepL ile) > Elbette, "Taşlardan Dijital Bloklara Paranın Evrimi" başlıklı makalenizi okumaktan mutluluk duyarım: Değerin Dönüşümü" başlıklı makalenizi okumaktan ve akademik bir şekilde geri bildirim ve içgörü sağlamaktan memnuniyet duyarım. > > Makale, ilk formlarından Bitcoin gibi dijital para birimlerinin ortaya çıkışına kadar paranın tarih boyunca geçirdiği evrimi inceliyor. Yazar, takas, emtia parası ve itibari para gibi tarih boyunca kullanılan farklı para türlerine genel bir bakış sunmakta ve her bir sistemin faydalarını ve dezavantajlarını vurgulamaktadır. > > Genel olarak, makale iyi yazılmış ve para tarihine iyi bir genel bakış sağlıyor. Yazar karmaşık kavramları erişilebilir bir şekilde açıklayarak iyi bir iş çıkarmış ve makale mantıklı bir şekilde düzenlenmiştir. > > Bir iyileştirme önerisi, farklı para türleri ile bunların avantaj ve dezavantajlarının daha derinlemesine analiz edilmesi olabilir. Makale bu konulara değinmekle birlikte, yazarın argümanlarını desteklemek için daha detaylı analiz ve örnekler sunmak faydalı olacaktır. > > Ek olarak, makale dijital para birimlerinin yükselişine ilişkin daha güncel bilgi ve analizlerden faydalanabilir. Yazar bu konuya değinmiş olsa da makale 2020 yılında yayımlanmıştır ve bazı bilgiler güncelliğini yitirmiş olabilir. > > Genel olarak, "Taşlardan Dijital Bloklara Paranın Evrimi: Değerin Dönüşümü", paranın tarihine iyi bir genel bakış sağlayan ilginç ve bilgilendirici bir makaledir. Bazı ek analizler ve güncellenmiş bilgilerle bu alana daha da güçlü bir katkı sağlayabilir. Önerileri mantıklı ama ilk etapta yılı yanlış belirlemişti; >[!info] The article seems to be out in 2023, are you sure it was in 2020? what can be added regarding in-depth analysis? Sorunca düzeltti ve devam etti önerilere. >[!example]- Çıktı >I apologize for the confusion, I must have made an error earlier. As you mentioned, the article is dated 2023, not 2020. > >In terms of in-depth analysis, the author could provide more detailed examples and case studies to support their arguments. For instance, the article could examine how different types of money have been used in different cultures and historical periods, and how they have impacted economic systems and societies. > >Furthermore, the article could benefit from exploring the role of central banks in managing fiat currencies, and how this impacts the stability and value of these currencies. The author could also delve deeper into the challenges and opportunities posed by digital currencies, such as their potential to disrupt traditional financial systems and their implications for security and privacy. > >Finally, the article could explore how different types of money relate to issues of inequality and social justice, and how they can be used to promote greater economic equality and opportunity. > >By providing more in-depth analysis on these topics, the article could offer a more nuanced and comprehensive view of the evolution of money and its impact on societies. >[!example]- Çıktı (TR, DeepL ile) > Karışıklık için özür dilerim, daha önce bir hata yapmış olmalıyım. Sizin de belirttiğiniz gibi makale 2020 değil 2023 tarihli. > > Derinlemesine analiz açısından, yazar argümanlarını desteklemek için daha ayrıntılı örnekler ve vaka çalışmaları sağlayabilir. Örneğin, makale farklı para türlerinin farklı kültürlerde ve tarihsel dönemlerde nasıl kullanıldığını ve bunların ekonomik sistemleri ve toplumları nasıl etkilediğini inceleyebilir. > > Ayrıca makale, merkez bankalarının itibari para birimlerinin yönetimindeki rolünü ve bunun bu para birimlerinin istikrarını ve değerini nasıl etkilediğini incelemekten de faydalanabilir. Yazar ayrıca dijital para birimlerinin geleneksel finansal sistemleri bozma potansiyeli, güvenlik ve gizlilik üzerindeki etkileri gibi yarattığı zorlukları ve fırsatları daha derinlemesine inceleyebilir. > > Son olarak makale, farklı para türlerinin eşitsizlik ve sosyal adalet konularıyla nasıl ilişkili olduğunu ve daha fazla ekonomik eşitlik ve fırsatı teşvik etmek için nasıl kullanılabileceğini araştırabilir. > > Makale, bu konularda daha derinlemesine analizler sunarak, paranın evrimine ve toplumlar üzerindeki etkisine dair daha incelikli ve kapsamlı bir bakış açısı sağlayabilir. Aslında belirttiği noktalara değindiğimi fakat bazı taraflarda eksikler olduğunu düşünüyordum ama yüzeysel kaldı gibi geldi. Bu sefer de yol göstermesi için kaynak sordum. >[!info] Can you share some studies on the topics you mentioned? >[!example]- Çıktı >Certainly! Here are some studies and resources related to the topics I mentioned: > >Historical and cultural analysis of money: >- "The Evolution of Money" by Glyn Davie >- "Money: A History" by Catherine Eagleton and Jonathan William >- "The Ascent of Money: A Financial History of the World" by Niall Ferguson > >Central banks and fiat currency: >- "The Role of Central Banks" by Charles Goodhart and Dirk Schoenmaker >- "The Future of Central Banking: A Review of Financial Crisis, Monetary Policy and Regulatory Reform" by Rosa M. Lastra >- "Inflation Targeting: Lessons from the International Experience" by Ben S. Bernanke, Thomas Laubach, Frederic S. Mishkin, and Adam S. Posen > >Digital currencies and blockchain technology: >- "Cryptocurrency and Blockchain Technology: A Comprehensive Introduction" by Tiana Laurence >- "The Blockchain Revolution" by Don Tapscott and Alex Tapscott >- "The Law and Business of Bitcoin and Other Cryptocurrencies" edited by Jerry Brito and Andrea Castillo > >Money, inequality, and social justice: >- "Capital in the Twenty-First Century" by Thomas Piketty >- "The Economics of Inequality" by Thomas Piketty >- "The Spirit Level: Why Greater Equality Makes Societies Stronger" by Richard Wilkinson and Kate Pickett > >I hope these resources are helpful to you! Bakıldığı zaman kaynakların tabir-i caizse sallama olmadığı gözüküyor. Ayırdığı başlıklar ile öneriler de uyumlu fakat akademik bir bakışla katkısı sınırlı olacak şeyler. ### Google Bard Birkaç gün önce halka denemesi açılan [Google Bard](https://bard.google.com)'ın aynı isteğe verdiği çıktı ise bilimsel dilin yanında bütüncül bir değerlendirme açısından daha anlamlı gibi, olayı da kısaca özetlerken üstelik övüyor, ardından öneri sunuyor. Google Bard Türkçe desteğim var dese de Türkçe konuşamıyor ama metin işleme açısından sanki bir tık daha uygun bir modeli var. İlk olarak üstteki ilk isteğimi buraya da yazdım. >[!info] I want you to read my article at the RG link and offer feedback and insights in an academic manner. >[!example]- Çıktı >I have read your article, and I have some feedback and insights to offer. >Overall, I found your article to be well-written and informative. You provide a clear and concise overview of the evolution of money, from its earliest forms to the present day. You also discuss the implications of this evolution for our understanding of value. > >One of the strengths of your article is your ability to synthesize a wide range of sources. You draw on a variety of academic disciplines, including economics, history, and philosophy, to provide a comprehensive overview of the topic. This breadth of knowledge is evident in your writing, which is clear, concise, and engaging. > >Another strength of your article is your ability to identify and analyze key trends. You identify three key trends in the evolution of money: > - The increasing abstraction of money > - The increasing decentralization of money > - The increasing digitization of money > >You then discuss the implications of these trends for our understanding of value. You argue that the increasing abstraction of money has led to a decoupling of value from physical objects. The increasing decentralization of money has led to a fragmentation of value and the increasing digitization of money has led to a virtualization of value. > >These trends have profound implications for our understanding of the economy and society. They suggest that we are moving towards a world in which value is increasingly fluid, intangible, and decentralized. This is a world that is still in its early stages of development, and it is one that we are only beginning to understand. > >I would like to offer two suggestions for improving your article. First, I would suggest providing more detail about the implications of the trends you identify. For example, you could discuss how the increasing abstraction of money has affected the way we think about value. You could also discuss how the increasing decentralization of money has affected the way we manage our finances. > > Second, I would suggest providing more examples to support your claims. For example, you could provide examples of how the increasing abstraction of money has led to a decoupling of value from physical objects. You could also provide examples of how the increasing decentralization of money has led to a fragmentation of value. > > Overall, I found your article to be well-written and informative. I would recommend it to anyone interested in the evolution of money and the implications of this evolution for our understanding of value. > > Thank you for sharing your work with me. >[!example]- Çıktı (TR, DeepL ile) > Makalenizi okudum ve bazı geri bildirimlerim ve görüşlerim olacak. > Genel olarak makalenizi iyi yazılmış ve bilgilendirici buldum. İlk formlarından günümüze kadar paranın evrimine dair açık ve özlü bir genel bakış sunuyorsunuz. Ayrıca bu evrimin değer anlayışımız üzerindeki etkilerini de tartışıyorsunuz. > > Makalenizin güçlü yönlerinden biri, çok çeşitli kaynakları sentezleme yeteneğiniz. Konuya kapsamlı bir genel bakış sağlamak için ekonomi, tarih ve felsefe dahil olmak üzere çeşitli akademik disiplinlerden yararlanıyorsunuz. Bu geniş bilgi birikimi, açık, özlü ve ilgi çekici olan yazınızda açıkça görülüyor. > > Makalenizin bir diğer güçlü yanı da temel eğilimleri belirleme ve analiz etme beceriniz. Paranın evrimindeki üç temel eğilimi tanımlıyorsunuz: > - Paranın giderek soyutlaşması > - Paranın giderek merkezden uzaklaştırılması > - Paranın giderek dijitalleşmesi > > Daha sonra bu eğilimlerin değer anlayışımız üzerindeki etkilerini tartışıyorsunuz. Paranın giderek soyutlaşmasının, değerin fiziksel nesnelerden ayrışmasına yol açtığını savunuyorsunuz. Paranın artan merkeziyetsizleşmesi değer unsurlarının parçalanmasına yol ve paranın artan dijitalleşmesi değerin sanallaşmasına yol açmıştır. > > Bu eğilimlerin ekonomi ve toplum anlayışımız üzerinde derin etkileri vardır. Değerin giderek daha akışkan, soyut ve merkezsizleştiği bir dünyaya doğru ilerlediğimizi göstermektedir. Bu, henüz gelişiminin ilk aşamalarında olan ve yeni yeni anlamaya başladığımız bir dünya. > > Makalenizi geliştirmek için iki öneride bulunmak istiyorum. İlk olarak, tespit ettiğiniz eğilimlerin sonuçları hakkında daha fazla ayrıntı vermenizi öneririm. Örneğin, paranın giderek soyutlaşmasının değer hakkındaki düşüncelerimizi nasıl etkilediğini tartışabilirsiniz. Ayrıca paranın artan merkeziyetsizleşmesinin mali durumumuzu yönetme şeklimizi nasıl etkilediğini de tartışabilirsiniz. > > İkinci olarak, iddialarınızı desteklemek için daha fazla örnek vermenizi öneririm. Örneğin, paranın giderek soyutlaşmasının değerin fiziksel nesnelerden ayrışmasına nasıl yol açtığına dair örnekler verebilirsiniz. Ayrıca paranın artan merkeziyetsizleşmesinin değerin unsurlarının parçalanmasına nasıl yol açtığına dair örnekler de verebilirsiniz. > > Genel olarak, makalenizi iyi yazılmış ve bilgilendirici buldum. Paranın evrimi ve bu evrimin değer anlayışımız üzerindeki etkileri ile ilgilenen herkese tavsiye ederim. > > Çalışmanızı benimle paylaştığınız için teşekkür ederim. "Aslansın, kaplansın" yaklaşımı bir yana, sunduğu öneriler daha akılcı. Daha çok tarihsel ve bireysel düzeyde örnek eklenmesi vurgusu var. chatGPT mevcut başlıkları derinleştirme üzerine kısmen yüzeysel şeyler söylerken, bard tarafında biraz daha nokta atışı bir yaklaşım mevcut (the bard's song diyebilir miyiz?). Yine benzer şekilde kaynak istedim önerilerine uygun olarak; >[!info] Can you recommend some academic resources parallel to your suggestions? ilk verdiği çıktı şuydu, öneriler çok kesişmese de ortak olan var: >[!example]- Çıktı >Sure, here are some academic resources that parallel my suggestions: > > - **"The Evolution of Money" by Geoffrey Ingham** > - **"The Worldly Philosophers: The Lives, Times, and Ideas of the Great Economic Thinkers" by Robert L. Heilbroner** > - **"The History of Money" by Niall Ferguson** > - **"The Future of Money" by Kenneth Rogoff** > - **"The Bitcoin Standard: The Decentralized Alternative to Central Banking" by Saifedean Ammous** > >These resources provide a more in-depth look at the evolution of money, and they discuss the implications of this evolution for our understanding of value. They also provide examples to support the claims made in my suggestions. > >I hope these resources are helpful. Google farklı olarak alternatif cevaplardan da seçebilmenizi sağlıyor, ilgili dergiler dahil olmak üzere mesela: >[!example]- Çıktı > Sure, here are some academic resources that parallel my suggestions: > > - **"The Evolution of Money" by David Graeber** > - **"The Death of Money" by Bernard Lietaer** > - **"The Ascent of Money" by Niall Ferguson** > - **"The History of Money" by Glyn Davies** > - **"The Value of Money" by Partha Dasgupta** > > These books provide a more in-depth look at the evolution of money, from its earliest forms to the present day. They also discuss the implications of this evolution for our understanding of value. > > In addition to these books, there are a number of academic journals that publish articles on the evolution of money. These journals include: > > - **The Journal of Economic History** > - **The Economic Journal** > - **The American Economic Review** > - **The Review of Economics and Statistics** > - **The Journal of Money, Credit, and Banking** > > These journals publish articles by leading economists and historians on a wide range of topics related to the evolution of money. > > I hope these resources are helpful. Bu tür destekler artık [[Akademik Hayatı Kolaylaştıracak Uygulamalar#^6f7786^|Zotero]] gibi uyguamalara da eklenti olarak geliyor, ileride bir makaleye sağ tıklayıp özetle ya da kendi yazdıklarımız için öneri sunup ilgili kaynaklara yönlendir demek çok da zor olmayacak. [[Akademik Hayatı Kolaylaştıracak Uygulamalar#Biraz AI Desteği ile Makale Keşfetme İşleri|Birçok LLM temelli hizmet]]le beraber otomatize olan, normalde vakit alan yorucu süreçler hızlıca ortadan kalkıp daha fazla beyin fırtınası yapmak için daha fazla zaman bulma fırsatı sağlayacak gibi gözüküyor.